Blog door Manu Busschots

Het beleid om klimaatverandering te bestrijden, zo betogen we in dit blog, is tegelijk het beleid voor een beter leven voor iedereen. Voor wie zich niet zo bezig houdt met klimaat, klinkt dat wellicht wat overtrokken. Waarom zouden we een klimaatkabinet willen? De zorg, de economie, et cetera zijn toch belangrijker? 

Ik schreef ruim vier jaar geleden al dat het klimaat alles in onze samenleving raakt. Bij falend klimaatbeleid wereldwijd zal dat helaas in slechte zin zijn. Dan zullen ook onze zorg, onze economie et cetera dat gaan voelen. En bij sterk klimaatbeleid wereldwijd kunnen we onze samenleving en economie verbeteren, terwijl we klimaatescalatie weten te voorkomen.

Waarom is een stem op klimaat ook een stem op een beter leven?

1. Klimaat kiezen maakt ons gezonder

Wat gebeurt er als je een tijdje met een groep mensen in een slecht geventileerde ruimte zit? Dan wordt het muffig, toch? En wat kan je dan genieten van een raam dat open gaat, of van even een frisse neus halen. In feite is die muffigheid niets meer dan de gestegen CO2-concentratie in de ruimte. En stel je dan nu eens voor dat je in die ruimte zit met een stationair draaiende brandstofauto. Dat is al helemaal ongezond natuurlijk!

Met klimaatbeleid zeg je eigenlijk: laten we ermee ophouden dag in dag uit nieuwe broeikasgassen en andere vervuilende stoffen onze buitenlucht in te blazen. Want dat kan gezonder. En dan hebben we het nog niet eens over de verbanden die steeds sterker worden aangetoond tussen nieuwe virussen en het verlies van natuur. Een derde voorbeeld is het extra aantal doden die tijdens een hittegolf vallen te betreuren.

Zo zouden we nog wel meer voorbeelden kunnen noemen, maar we willen niet somberen. Het punt is: we beschermen onze gezondheid als we ons klimaat en de natuur beschermen. En klimaatvriendelijke keuzes, zoals verse, lokaal geteelde groentes, zijn gezondere keuzes, die een overheid goedkoper en gemakkelijker kan maken.

2. Klimaat kiezen maakt ons veiliger

Alsof gezondheid nog niet genoeg was, zijn er nog meer redenen te geven waarom klimaatbeleid ons ook veiliger maakt. De meest voor de hand liggende is natuurlijk dat een groot deel van ons land onder de zeespiegel ligt. De watersnoodramp is nog maar een of twee generaties geleden en we bouwden toen de deltawerken. Maar daarbij is geen rekening gehouden met de combinatie zeespiegelstijging en heftigere stormen. Extreem weer is onveilig weer. Tragere klimaatverandering zal ons en de generaties na ons de kans geven om zich langzaam aan te passen aan het gegeven dat Nederland te ver onder de zeespiegel komt te liggen.

Het is overigens ook jarenlang veiliger geweest om de fiets te nemen, dan de auto. Hoewel dat de laatste jaren dichtbij elkaar zit. Klimaatbeleid maakt goede fietspaden en kruispunten hopelijk nog veiliger. Hernieuwbare energie kan ons bovendien onafhankelijker maken van landen met fossiele brandstoffen (gas, olie), maar een heel andere kijk op democratie en mensenrechten.

3. Klimaat kiezen maakt ons gelukkiger

Dit zou de doorslaggevende reden kunnen zijn waarom je dit keer klimaat kiest. We worden blij wanneer we in een gezonde en veilige samenleving leven, waarbij de gezonde en veilige, klimaatvriendelijke keuzes door overheidsbeleid ook gemakkelijk en betaalbaar worden gemaakt. Bovendien laat onderzoek zien dat het ons, vanaf een bepaald welvaartsniveau, echt niet gelukkiger maakt om meer spullen te kopen. Wat ons wel gelukkig maakt, is tijd met vrienden doorbrengen, buiten zijn, kwalitatief goede spullen kopen die niet gemaakt zijn om snel stuk te gaan of uit de mode te raken.

We worden gelukkig van vrijheid en autonomie, van zingeving en van verbinding met ander mensen. Om met dat laatste te beginnen: een klimaatvriendelijke samenleving is een lokale samenleving, waarin je weet waar je voedsel vandaan komt en je de winkelier kent. Waarin je je energie of je warmte misschien wel in je wijk opwekt. Zingeving hoef ik misschien niet eens uit te leggen? Door klimaatbeleid kunnen we iets doen voor de generaties na ons, alle andere mensen en de natuur.

Waar klimaatbeleid kan gaan wringen met ons geluk, is als het autonomie en vrijheid betreft. Corona heeft ons geleerd dat de individuele vrijheid kan botsen met het algemeen belang. De lockdowns zijn wel goed voor onze gezondheid, maar een stuk minder voor ons geluk (hoewel het scenario van overbelaste zorg natuurlijk nog ongelukkiger is). Goed klimaatbeleid zal dus moeten helpen om onze vrijheid te vergroten. En als het onze vrijheid heel gericht beperkt, moet er genoeg tegenover staan. Dus hoe kan de overheid onze reisvrijheid vergroten? Door te zorgen dat er meer treinen rijden en dat meer plekken met OV bereikbaar zijn. Door te zorgen dat elektrisch vervoer voor iedereen toegankelijk wordt. Onze vrijheidsbeleving hangt samen met overheidsbeleid om klimaatvriendelijke keuzes meer beschikbaar te maken en klimaatschadelijke keuzes te ontmoedigen.

4. Klimaat kiezen helpt verspilling te voorkomen

We hebben lang gedaan alsof grondstoffen oneindig waren en afval gewoon kan worden afgevoerd. Het wordt nu steeds meer zichtbaar dat grondstoffen altijd ergens vandaan moeten komen en dat afval altijd ergens terechtkomt: in onze oceanen of verbrand als vervuiling in onze lucht. Alle systemen zijn echter niet ingericht op dit gegeven. Eerder het tegendeel. Het gemiddelde huishouden heeft een of meerdere grote containerbakken die wekelijks geleegd kunnen worden.

Klimaatbeleid kan helpen om verspilling tegen te gaan. Ervoor zorgen dat de dingen die we kopen niet worden aangeboden in te grote porties of met bijzaken en plastic eromheen dat we niet nodig hebben. Ervoor zorgen dat we spullen kunnen repareren als ze stuk gaan. En dat het mogelijk wordt om spullen die echt ‘op’ zijn, een tweede leven te geven. Dat groenafval gebruikt kan worden als biomassa, bijvoorbeeld. Of dat materialen gerecycled worden.

5. Klimaat kiezen creëert toekomstbestendige banen

Wie kent de kolenschepper nog, of zit er nog wel eens aan een spinnenwiel of weefgetouw? Een kabinet dat nu niet inzet op de beroepen van de toekomst, creëert geen banen van de toekomst. Een van de meest sprekende voorbeelden hiervan is misschien wel Trumps verkiezingsbelofte om de kolenindustrie in de USA er weer bovenop te helpen. Hij heeft het echt geprobeerd, door milieuregels af te schaffen, maar de fossiele economie is gewoon niet meer concurrerend met een economie die hernieuwbaar produceert en verspilling voorkomt. En dus verloor Trump de ouderwetse kolenbanen. En zal een klimaatkabinet toekomstbestendig banen kunnen creëren.

Tot slot

Onderzoek laat zien dat partijen die sterk voor klimaat kiezen bij heel veel mensen op sympathie kunnen rekenen. Misschien is dat bij jou ook wel zo. Omdat je weet hoe belangrijk onze leefomgeving, onze natuur en ons klimaat is. Laat je dan je stem toch afhangen van andere zaken, zoals de persoonlijkheid van een politicus of een beleidsthema dat speelt, of kies jij klimaat?