Blog – door Manu Busschots

De milieubeweging gebruikt van oudsher vaak termen als ‘moeten’, ‘minder’ en ‘mag niet’.

Inhoudelijk snap ik die boodschap helemaal, want als we doorgaan met business as usual, dan tja… de secretaris-generaal van de Verenigde Naties zegt het als volgt: “We are on a highway to climate hell with our foot on the accelerator”. Daar zit toch weinig Chinees tussen.

Het probleem is alleen dat moeten veranderen nauwelijks werkt. Zeker niet als die verandering op de langere termijn volgehouden moet worden, zoals bij duurzaamheid. Het werkt niet, omdat een van de belangrijkste drijfveren van mensen autonomie is. Mensen voelen zich meer gemotiveerd als het gaat om de keuzes die ze zelf maken. Ze werken ook liever mee aan dingen die bijdragen aan hun eigen handelingsvrijheid. ‘Moeten veranderen’ werkt ook niet, omdat veel van onze keuzes vanuit onze emotionele impulsen komen, in plaats van uit onze rationele afwegingen. Check dat maar eens bij jezelf, de volgende keer dat je besluit om ‘minder op je telefoon te zitten’ of ‘minder te snoepen’. 

De kunst is dus om zowel in je klimaatcommunicatie als in je veranderaanpak voor deep change naar het ‘willen’ toe te gaan. Gelukkig zijn er genoeg redenen om deep change te willen. Deze bedenken en bespreken vraagt wel creatief denken en soms ook het durven uitdagen van bestaande normen en beelden. In mijn boek betrek ik onder andere de creatiespiraal en het Overton window om dat verder uit te leggen. 

Voor nu gewoon wat voorbeelden van de aantrekkelijkheid van Deep Change. In plaats van: we moeten minder autorijden, kan je ook zeggen: we gaan wat meer met de fiets en het ov. Maar dat is nog ‘duurzaamheid promoten’. Het wordt pas woest aantrekkelijk als je durft te dromen: wat dachten we van elektrische deeltaxi’s die binnen een paar minuten op je stoep staan, waarmee je altijd de snelste route van A naar B rijdt en onderweg kunt kiezen of je werkt of ontspant? Eventueel in combinatie met hogesnelheidstreinen, waardoor alle ritten sowieso sneller zullen zijn dan nu? Tweede voorbeeld: in plaats van ‘we moeten minder Pfas, stikstof of andere schadelijke stoffen lozen in de natuur’, kan je ook zeggen: we willen onze natuur schoonhouden. Ook dat is nog duurzaamheid promoten, de Deep Change variant legt de lat hoger: we willen op maximaal 15 minuten van ons huis kunnen zwemmen in vers, helder water. Als we dorst hebben dan drinken we het. Als we trek hebben, dan eten we de appels van de bomen, of bessen aan de kant van het water. We genieten van de bloemenpracht en vlinders om ons heen. Allemaal gratis in plaats van zwembadkosten, dure boeketbloemen uit kassen of Afrika, of in plastic bakken gestopte besjes. De boeren krijgen net zoveel overheidssteun als nu, maar voor het beheren van de natuur voor het collectief.  Wie wil dat nu niet? Dit laatste voorbeeld is overigens geïnspireerd door de column van klimaatheld Jessica den Outer.

Deze maand daarover weer een mooie reflectievraag voor jou, deep changemaker.

Reflectievraag

---

We vinden het leuk om te horen wat deze reflectie je brengt. Spreekt dit onderwerp je aan, wil je je impact vergroten en tegelijkertijd je vitaliteit als changemaker bewaken, neem dan contact met ons op.

Ben je benieuwd hoe wij je kunnen helpen de balans tussen vitaliteit en veranderkracht te bewaren? Volg dan eens een gratis, online introductiesessie.

Wil je dit soort reflecties, met persoonlijke aanleiding vanuit mij, eens per maand in je mailbox ontvangen? Meld je dan aan voor de reflectieflits.

Hartelijke groet en graag een keer tot ziens,

Manu Busschots